Trong văn hóa tín ngưỡng của dân tộc ta, phong tục thờ cúng tổ tiên được người Việt giữ gìn từ đời này qua đời khác. Bởi vậy, gia đình nào cũng chăm chút hương khói và bày biện bàn thờ một cách chu đáo. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu hết được các nguyên tắc khi bài trí phòng thờ, bàn thờ. Khu vực đặt bàn thờ cần những lưu ý gì và làm thế nào để bàn thờ thanh tịnh, tụ nhiều lộc khí và mang đến cho gia đạo bình an, hạnh phúc? Muốn đạt được những điều này, gia chủ cần ghi nhớ 4 nguyên tắc sau.

 Vị trí đặt bàn thờ

Bàn thờ hợp phong thủy hay không phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó hướng và vị trí đặt bàn thờ rất quan trọng. Dù nhà rộng có phòng thờ riêng hay chung cư có bàn thờ nhỏ cũng cần lưu ý đến điều này.

Khu vực thờ trong nhà cần được đặt ở nơi có khí lành, vượng địa, hợp với mệnh gia chủ mới có thể mang lại an lành, may mắn, tài lộc cùng sức khỏe cho các thành viên trong gia đình.

Từ xa xưa, đối với nhà cấp 4 có 3 gian, 5 gian ngang không lên tầng, ban thờ thường đặt tại trung tâm của ngôi nhà là gian chính giữa dùng để đón tiếp khách, nhìn trực diện ra cửa chính. Theo đó, bàn thờ hay án gian sẽ được đặt ở giữa nhà, sát với tường, trước bàn thờ thường sẽ kê phản gỗ hay bàn uống nước. Đây là cách bày trí, phong cách quen thuộc của người dân ở quê vì sẽ thuận tiện trong việc thờ cúng, chăm sóc ông bà tổ tiên, thuận tiện với thói quen sinh hoạt và thờ cúng của nhiều gia đình Việt truyền thống.

Có nhiều lí giải cho việc đặt ban thờ tại trung tâm ngôi nhà là gian chính. Đặt bàn thờ ở gian giữa thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với tổ tiên và ông bà bởi gian giữa là nơi sạch sẽ nhất, không bị ảnh hưởng bởi các phòng bếp hay phòng vệ sinh ở hai bên. Vì vậy đối với các mẫu nhà ngang cấp 4 1 tầng hay nhà ống 1 tầng thì việc đặt bàn thờ ở gian giữa và thẳng cửa ra vào là rất phù hợp. Việc đặt bàn thờ ở gian giữa của ngôi nhà và thẳng cửa ra vào được xem là 1 cách đặt bàn thờ hợp lí bởi vì khi gia chủ mở cửa ra là nhìn thấy trời đất, âm dương hòa hợp, đem lại may mắn trong công việc và trong cuộc sống cho gia chủ.

Tuy nhiên, hiện nay, do nhà chúng ta xây lên nhiều tầng và ở không gian chung là chung cư thì việc lựa chọn đặt ban thờ cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm.

Đối với những ngôi nhà có mẫu thiết kế nhà 2 tầng trở lên, việc đặt bàn thờ thẳng cửa ra vào phòng khách thường không hợp lý. Lí do bởi theo quan niệm của nhiều người: nếu là nhà tầng thì cần phải đặt bàn thờ ở vị trí cao nhất trong nhà, không có các phòng ốc khác đè lên… Bên cạnh đó, đối với nhà 2 tầng, nhà 3 tầng hoàn toàn khác so với nhà cấp 4, nếu đặt bàn thờ ở ngay phòng khách tầng trệt thì sẽ làm cho không gian phòng khách thêm ngột ngạt, hương khói sẽ dễ làm ố vàng trần nhà. Hướng của bàn thờ cũng không nên đặt thẳng cửa ra vào mà nên thiết kế cửa lệch về 2 bên, như vậy mới có thể đảm bảo yếu tố phong thủy và mang lại may mắn cho chủ nhà.

Đối với các ngôi nhà chung cư, việc có nên đặt bàn thờ thẳng cửa ra vào hay không phụ thuộc vào không gian căn nhà. Gia chủ cảm thấy phù hợp là được. Theo đó, bàn thờ nên đặt ở vị trí trang trọng nhất đó là đặt ở không gian phòng khách, phía sau bàn thờ là bức tường vững chãi, tuyệt đối không được để bàn thờ dựa vào cửa sổ hoặc tường kính xốp…

Xét theo phong thủy nhà ở thì đặt bàn thờ đối diện với cửa ra vào là cách đặt bàn thờ cho nhà chung cư hợp lí nhất, thỏa mãn về vấn đề phương vị và hướng. Bên cạnh đó, gia chủ cần chú ý đến 1 số điều tối kị như: bàn thờ tuyệt đối không được phép nhìn thẳng ra giường ngủ hoặc bếp, không được đặt sát nhà tắm, không được phép nhìn ra hướng ngũ quỷ (đông bắc và tây nam) bởi sẽ mang đến điều không may mắn cho gia chủ.

Đối với phòng thờ

Với những ngôi nhà có diện tích lớn như biệt thự, nhà phố/nhà ống thường được bài trí một phòng thờ riêng để tiện bề hương hỏa. Tùy thuộc vào mong muốn cũng như tính toán của gia đình, phòng thờ sẽ được đặt ở tầng 1 hoặc tầng cao nhất.

Tuy nhiên, phòng thờ riêng thường được đặt ở tầng cao nhất trong nhà, điều này vừa giúp không gian thờ cúng thêm thanh tịnh, tôn kính. Ngoài ra, cũng giúp phòng thờ tránh được các khu vực ô uế nằm ở phía trên nơi thờ cúng. Chẳng hạn như phòng thờ đặt dưới tầng 1 nhưng trên tầng 2 cùng khu vực đó lại đặt nhà vệ sinh.

Tại các không gian sống nhỏ hơn như chung cư, nhà trọ thường bài trí bàn thờ hay khu vực thờ cúng kết hợp với phòng khách để đảm bảo diện tích. Kích thước bàn thờ cũng giản tiện, nhỏ vừa hài hòa với không gian nhà. Chẳng hạn như chọn bàn thờ nhỏ gắn tường, tủ thờ khóa kéo có vách ngăn.

Với những chung cư cao cấp có diện tích rộng, gia chủ vẫn có thể bố trí được khu vực thờ riêng bằng vách ngăn, bình phong hoặc phòng thờ riêng.

Dù là phòng thờ hay bàn thờ nhỏ thì hướng và vị trí đặt bàn thờ cũng rất quan trọng đối với gia chủ. Bởi vậy, gia chủ cần tìm hướng đặt bàn thờ hợp với hướng của bản mệnh và hướng của ngôi nhà.

Đồng thời, hướng đặt bàn thờ cũng cần kiêng kỵ một số điều. Chẳng hạn như vị trí và hướng đặt bàn thờ kiêng bị gió xộc thẳng vào, kiêng đối diện nhà vệ sinh, kiêng đối diện giường ngủ,...

Bàn thờ "nghi tĩnh bất nghi động", nghĩa là bàn thờ cần tĩnh, ưa nơi thanh tịnh, thoáng đãng nên không đặt loa âm thanh hoặc đặt bàn thờ ở khu vực ồn ào. Phía sau bàn thờ không được có cửa sổ, bàn thờ không đặt dưới gầm cầu thang.

Kích thước và màu sắc bàn thờ

Ngoài vị trí và hướng bàn thờ, điều tiếp theo gia chủ cần lưu tâm đến là kích thước và màu sắc của bàn thờ sao cho phù hợp với bản mệnh gia chủ.

Tùy thuộc vào không gian nhà và thờ cúng, gia chủ có thể lựa chọn các loại bàn thờ phù hợp. Miễn sao, kích thước bàn thờ đúng theo tỷ lệ diện tích hài hòa với các cung cát lành của thước Lỗ Ban.

Chỉ khi kích thước bàn thờ chuẩn thì các công việc bài trí tiếp theo mới tạo được khu vực bàn thờ đẹp đẽ, hoan hỉ. Bàn thờ thiếu đi sự cân đối thì đặt lên đó bao nhiêu thứ đắt tiền cũng không có tác dụng. Hơn nữa, điều này còn ảnh hưởng đến tiền tài, sức khỏe và gia đạo của chủ nhà.

Về màu sắc, không gian thờ cúng cần thể hiện được sự trang nghiêm. Màu sắc bàn thờ không nên chọn quá tối cũng không nên chọn quá sáng. Các màu trung tính như nâu nhạt, vàng kem, màu gỗ đều được. Màu sắc ban thờ kỵ quá tối sẽ mang lại cảm giác âm u, lạnh lẽo, đồng thời cũng tránh màu sắc chói sáng, lòe loẹt.

Nhiều gia chủ khi bài trí phòng thờ hay bàn thờ còn kết hợp với hoành phi, câu đối, cuốn thư màu trầm cho nên việc chọn lựa màu sắc bàn thờ hài hòa vô cùng quan trọng.

 Nguyên tắc chiếu sáng ở bàn thờ

Ánh sáng tại khu vực bàn thờ cũng là một yếu tố rất quan trọng. Bàn thờ ưa tĩnh không ưa động, không ưa quá sáng cũng không ưa quá tối. Khu vực thờ cúng cần có không khí trang nghiêm, thanh tịnh, ấm cúng và không tạo cảm giác lạnh lẽo.

Đối với phòng thờ, gia chủ nên bố trí khoảng một vài loại đèn ánh sáng dịu nhẹ màu vàng ấm, không nên bố trí nhiều đèn ánh sáng trắng, chiếu thẳng vào bàn thờ hoặc người hành lễ khi thực hiện nghi thức thờ cúng.

Đối với bàn thờ, các loại đèn trên bàn thờ cũng cần tiết chế tối đa. Miễn sao bàn thờ không tối tăm và cũng không sáng chói quá.

Cách bày biện bàn thờ

Có nhiều người hiểu lầm rằng khi bài trí phòng thờ hay bàn thờ thì càng có nhiều đồ càng tốt. Tuy nhiên quan điểm này thường dẫn đến việc bàn thờ bí bách, không tụ được khí lành.

Bất kể không gian lớn hay nhỏ, việc trang trí bàn thờ cũng cần hợp lý, ngăn nắp và sạch sẽ. Nếu làm bàn thờ treo tường cần tính toán tỉ lệ thích hợp để gia chủ không phải với trèo quá cao mất an toàn hoặc quá thấp khiến dễ va chạm.

Bởi vậy, nếu gia đình bày biện nhiều tầng thờ cần lựa chọn loại tủ thờ, kệ thờ phù hợp. Điều này vừa giúp thuận tiện sắp xếp vật phẩm thờ cúng vào các dịp lễ Tết.

Nên nhớ rằng, bàn thờ gia tiên tại gia nên cần ấm cúng, nhẹ nhàng, thanh tịnh, kỵ mang cảm giác lạnh lẽo, u tịch nên tránh đặt quá nhiều vật phẩm mang tính chất giống như ở đền chùa, miếu mạo.

MỘT SỐ LƯU Ý KHI ĐẶT BÀN THỜ ĐỂ MANG LẠI MAY MẮN, THỊNH VƯỢNG CHO GIA ĐÌNH:

+ Tuyệt đối không được đặt bàn thờ trong phòng ngủ: Bàn thờ là nơi thờ cúng linh thiêng của mỗi gia đình, thể hiện sự thành kính của gia chủ đối với tổ tiên vì vậy đặt bàn thờ trong phòng ngủ sẽ làm mất đi sự thành kính, phạm vào đại kỵ.

+ Luôn đảm bảo bàn thờ gọn gàng và sạch sẽ: Đây cũng là một yếu tố quan trọng nhưng rất ít gia đình để ý đến điều này. Thường thì chỉ vào dịp lễ tết mọi người mới chú ý đến việc lau dọn bàn thờ nhưng như vậy thôi thì chưa đủ, bạn cần phải lau dọn bàn thờ thường xuyên bởi vì điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự nghiệp của gia đình. Trong phong thủy, nếu như phía bên trái của bàn thờ bừa bộn hoặc để các đồ ô uế thì sẽ ảnh hưởng đến vận thế và sức khỏe của các thành viên trong gia đình, đặc biệt là người con trai hoặc người đàn ông trụ cột của gia đình.

+ Bàn thờ không nên đặt dưới xà ngang: Theo phong thủy xà ngang sẽ là nơi sản sinh ra áp lực, vì vậy nếu đặt bàn thờ dưới xà ngang sẽ khiến các thành viên trong gia đình bị đau đầu, thần kinh suy nhược… Do đó, khi chọn vị trí đặt bàn thờ, gia đình cần lựa chọn vị trí thông thoáng và trang trọng, tránh đặt ở dưới xà ngang.

+ Tuyệt đối không được đặt bàn thờ ở 2 phương vị phải trái của cửa nhà: Bàn thờ cần phải được đặt ở vị trí chính giữa của phòng thờ, không nên đặt bàn thờ ở 2 phương vị phải trái của cửa nhà bởi vì 2 cánh cửa mở ra đóng vào nhiều lần sẽ gây biến động và trường khí hỗn tạp. Bên cạnh đó, đặt bàn thờ ở 2 phương vị phải trái của cửa nhà sẽ không thể hiện được sự kính cẩn của chủ nhà mà ngược lại còn phạm tội bất kính với bề trên, trong tâm linh thì đây là một tội lớn.

+ Tuyệt đối không được đặt bàn thờ gần phòng vệ sinh, bếp: Việc bố trí bàn thờ hợp lí là điều mọi gia đình đều quan tâm, vì vậy các gia đình cần phải biết được những điều tối kỵ khi đặt bàn thờ trong đó tuyệt đối không được đặt bàn thờ gần phòng vệ sinh hay bếp. Nếu các gia đình đặt bàn thờ ở vị trí trên sẽ phạm vào tội bất kính tổ tiên và thần linh, từ đó không mang lại may mắn cho gia chủ. Đặc biệt nếu đằng sau phòng thờ là phòng bếp thì sẽ tạo ra hỏa sát rất nặng khiến cho vận thế của gia đình có thể bị đi xuống.

+ Không được nhiều để đồ đạc phía dưới bàn thờ: Gia chủ cần phải chắc chắn rằng phía dưới bàn thờ luôn được sạch sẽ và thông thoáng, tuyệt đối không được đặt bất cứ đồ vật gì ở dưới bàn thờ bởi vì theo phong thủy có thể dẫn đến hao hụt tinh thần hoặc tài sản của gia đình.

Thông tin tham khảo